EmaPedi /pɛdi/ noma emaBapedi /bæˈpɛdi/ (laphindze atiwe ngekutsi ngemaNorthern Sotho noma eMasotho ase Leboa kanye nemaMarota noma emaBamaroteng) ngemacembu esive aseNingizimu Afrika lakhuluma siPedi noma siSepedi, lulwimi lolusemkhatsini welicembu letilwimi taseSotho-Tswana. SiSotho saseNyakatfo ligama lelisetjentiselwa kuchaza lulwimi lolusemtsetfweni lweNingizimu Afrika lolungu-11. I-Northern Sotho noma i-Sesotho sa Leboa inetilwimi letingu-33, lapho khona iPedi ngulenye yato.

Bantfu be-BaPedi batfolakala kakhulu etifundzeni letisenyakatfo-mpumalanga ye-Ningizimu Afrika letingu-Limpopo, kanye nasetincenyeni letisenyakatho ye-Mpumalanga. Kunekudideka mayelana nemehluko emkhatsini webantfu base BaPedi, kanye netive letibitwa ngekutsi yi Northern Sotho (Basotho ba Lebowa). Ngakulolunye luhlangotsi, lenye inchazelo yemphi kutsi bantfu base BaPedi baba nemandla ngalesinye sikhatsi ngaphansi kwenkhosi lenemandla lebeyibusa indzawo lenkhulu. Ngaleso sikhatsi, libutfo lelinemandla lema-BaPedi lancoba tive letincane, futsi latsi tiphakeme kuto. Ngakulolunye luhlangotsi, lenye inchazelo kutsi ngemuva kwekwehla kwalomunye weMbuso we-BaPedi, letinye tive tehlukana nebukhosi, ngako-ke kusetjentiswa leligama lelitsi Northern Sotho. Lesinye sizatfu sekwehlukana singahle sihlobane nemphi yekubusa lebeyisolo ichubeka iminyaka leminyenti emkhatsini wemacembu lahlukene eMbusweni weBaPedi. Ngemnyaka wa 2020, lijaji Ephraim Makgoba lakhipha sincumo ngekuphikisana emkhatsini wemalunga emkhandlu wesintfu we-BaPedi.

Timphi tase Sekhukhune hlela

 
Inkhosi Sekhukhune 1881

Sekhukune I walandzela babe wakhe ngemnyaka wa-1861, wadlala indzima lebalulekile kuvimbela kuhlasela kwemaSwati. Ngaleso sikhatsi, bekukhona nekungevani ngemncele ne-Transvaal, lokwaholela ekwakhiweni kwe-Burgersfort, lebeyihanjiswa ngemavolontiya ase-Lydenburg. Ngemnyaka wa 1870, emaPedi bekungulomunye wemitfombo lemitsatfu yeligunya lesifundza, eceleni kweSwazi kanye ne ZAR (Zuid-Afrikaansche Republiek).