Ibhayoloji
Ibhayoloji (siNgisi: biology) sifundvo semphilo, kubukwa tonkhe tintfo letiphilako tihlahlelwe kudzimate kufikwe emmongweni wemphilo yato. Kubukwa kutsi kute tiphila tidlani kanjani, titivikela ngani kanjani. Tilusito luni tinangotini?
Kute intfo hlela
Kute intfo itsafwe njengalephilako, bafundzimphilo babuka loku lokulandzelako:
- Umtsetfo wemaseli (cell theory).
- Ingucu (evolution).
- Umtsetfo wemajini (gene theory).
- Kulawulwa kwemtimba (homeostasis).
Luphenyo hlela
Kuphenya kubaluleke kakhulu, bafundzimphilo nabaphenya balandzela imahlahlandlela letsite:
- Sakhiwo (structure).
- Simosiphelele (physiology):
- Ingucu (evolution).
Kwehlukaniswa hlela
Kwehlukaniswa (taxonomy):
- Imonera (Monera).
- Bungubococo (Protista).
- Bukhuntfo (Fungi).
- Bumila (Plantae).
- Bulwane (Animalia).
Kwehlukaniswamsuka hlela
Kwehlukaniswamsuka (classification), nasetihleliwe tintfo letiphilako tiphindze tephulwa futsi ngemaviyo laya ngekuya atehlukanisa:
Umtungeleto hlela
Umtungeleto (environment):
- I-ikholoji (ecology).
- I-ithiloji (ethology).
- Umsakateko (biogeography).
Umlandvo weBhayoloji hlela
(...)
hlela
-
Animalia - Bos primigenius taurus
-
Planta - Triticum
-
Fungi - Morchella esculenta
-
Stramenopila/Chromista - Fucus serratus
-
Bacteria - Gemmatimonas aurantiaca (- = 1 Micrometer)
-
Archaea - Halobacteria
-
Virus - Gamma phage