Makhanda (Sangoma)

Makhanda, bekasangoma aphindze abe ligedla eNingizimu Afrika kantsi belungu bebambita nga Makana futsi lowatiwa nangekutsi ngu Nxele ("losebentisa sandla sangesencele"), (c. - 25 December 1820) bekangudokotela wemdzabu wama Xhosa. Bekangumeluleki lomkhulu weNkhosi Ndlambe. Ngesikhatsi setimphi temaXhosa, letacala mhlaka 22 Apreli, 1819, wahlasela emangisi edolobheni lase Grahamstown, endzaweni lebeyibitwa ngekutsi yiCape Colony. alwela inkululeko yemaXhosa kanye nekutsatsa umhlaba lowantjontjwan ngemangisi. Kantsi lokuhlasela akumange kuphumelele


Ngemuva kwaletimpi Makhanda wavalelwa eRobin Island.

Kufa nelifa hlela

Ngenca yekuncotjwa ngemandla lamakhulu aseBrithani kanye nemasu lamabi ekuhola kwe-amaNdlambe, Makana wanikela. Hulumende waseBrithani wambopha eRobben Island, kepha wamphatsa ngenhlonipho lenkhulu, wamnika indzawo yekuhlala, kudla kanye nefenisha.